Dowcipy są krótką formą humorystyczną stanowiącą rodzaj ironicznego i groteskowego komentarza wobec rzeczywistości. Dowcipy często obśmiewają różnego rodzaju dziwaczne zachowania poszczególnych grup społecznych. Często obnażają też życiowe absurdy. Dowcipy najczęściej występują w formie niedługich historyjek. Mogą być także oparte na anegdotach zaczerpniętych z życiorysów sławnych ludzi. W dowcipach najważniejsza jest pointa, która stanowi wyjaśnienie sedna danego żartu.
Dowcipy opowiadają najczęściej osoby, które lubią być w centrum uwagi i pragną uchodzić za duszę towarzystwa. Rozśmieszenie znajomych bardzo często może przysporzyć im sympatii innych. Niektórzy używają dowcipów, żeby w zawoalowany sposób komuś dokuczyć, jeśli nie chcą lub nie mogą zrobić tego bezpośrednio, gdyż obawiają się adresata. Dowcipy bardzo często opowiadamy też z nudów, albo rozluźnienia atmosfery. Często w towarzystwie nie wiemy co powiedzieć, a nie chcemy wyjść na osobę małomówną i sztywną. Przypominamy sobie jakiś żart, opowiadamy go i już mamy temat do rozmowy.